Hiërarchie

De meeste bedrijven zijn georganiseerd op basis van hiërarchie, wat letterlijk betekent: het heilige regeert. De organisatiestructuur is in de vorm van een driehoek. Bovenin zit een directie en daaronder valt de rest van de organisatie. Afhankelijk van de grootte van de organisatie zitten er één of meerdere managementlagen tussen de directie en de werkvloer in. De interne organisatie wordt vaak als een boomstructuur weergegeven.

De aansturing van het bedrijf gaat op basis van ‘command en control’. De leiderschapsstijl is directief. De directie bepaalt de grote lijnen en de rest van het bedrijf handelt binnen die lijnen. De werkvloer is verdeeld in teams die worden geleid door een leidinggevende. Medewerkers hebben functietitels.

De verhoudingen tussen de medewerkers binnen een hiërarchisch bedrijf zijn verticaal. De leidinggevende legt verantwoording af aan de managementlaag en de managementlaag legt verantwoording af aan de directie.

Heterachie

Heterarchie betekent letterlijk: de ander regeert. De organisatiestructuur is in de vorm van een cirkel. In het centrum zit de purpose van het bedrijf en de rest van de organisatie is daaromheen georganiseerd. In deze organisatievorm zijn er geen managementlagen maar cirkels waarbinnen specifieke thema’s zijn ondergebracht. De cirkels worden gevormd door mensen die energie krijgen van het betreffende thema. Medewerkers mogen in zoveel cirkels zitten als ze willen, mits ze commitment hebben. De interne organisatie wordt met cirkels weergegeven en de binnenste cirkel is: Purpose, daarna People, dan Proces en tot slot Profit.

De organisatie wordt geleid op basis van competenties. Binnen de cirkels zijn er verschillende rollen en de mensen die één en dezelfde rol vervullen vormen samen ook weer een cirkel.

De aansturing van het bedrijf gaat op basis van ‘sense en respond’. De leiderschapsstijl is observerend. De verantwoordelijke cirkel bepaalt zelf hoe zij handelt ten aanzien van het thema dat in die cirkel is belegd. De werkvloer is verdeeld in cirkels die wordt geleid op basis van zelfsturing. Medewerkers hebben intern geen functietitels maar rollen.

De verhoudingen tussen de medewerkers binnen een heterarchisch bedrijf zijn horizontaal. Er is geen leidinggevende of beter gezegd iedereen is leidinggevende over zijn of haar stuk. Er is overigens wel nog steeds een directie of overzichtscirkel die tot taak heeft: (i) het model door te ontwikkelen, (ii) aangelegenheden op te pakken die de gehele organisatie betreffen en die niet zijn belegd in een andere cirkel, (iii) overzicht te houden op het functioneren van de afzonderlijke cirkels, waarbij de primaire verantwoordelijkheid uiteraard bij de cirkels zelf liggen, en tot slot (iv) het monitoren van de cashflow.

Vanuit mijn eigen ervaring kan ik zeggen dat een heterarchie vanuit welzijn en welbevinden van medewerkers de beste resultaten geeft en op de lange termijn ook de beste financiële resultaten biedt.

 Mijn rol

Wil je meer weten over hoe heterarchie werkt in de praktijk of overweeg je het te implementeren bij jouw organisatie of team? Graag help ik je daarbij, neem gerust contact met mij op.